Krótka Piłka 6 2007-02-06
14:07:00

Komputery tworzą taktykę

Każdy, kto choć trochę interesuje się piłką nożną wie doskonale, iż od kilkunastu lat w futbolu panuje wyścig zbrojeń. Coraz to większe nakłady finansowe, gaże dla zawodników, bajońskie sumy na transfery, olbrzymie grono specjalistów od fizjologii, medycyny i własne telewizje. Do tego należy także doliczyć jedną, niezwykle kosztowną, ale na dłuższą metę opłacalną inwestycję. Chodzi mianowicie o programy komputerowe do analiz taktycznych.

Wydawać by się mogło, iż drużyna, którą trenuje wielki taktyk (przykładowo: Guus Hiddink) nie potrzebuje tego typu „technicznych wspomagaczy”. Takie rozumowanie jest błędne, tym bardziej, iż owe analizy wykorzystują najlepsze drużyny z Hiszpanii, Anglii, Niemiec czy Francji. Liderem pod tym względem jest Premiership.

Stosowanie tego typu udogodnień pozwala lepiej przygotować swój zespół do kolejnego meczu, dokładnie rozpracować rywala, a co najważniejsze w sposób prosty i jasny przedstawić to piłkarzom. By móc to wszystko zrobić precyzyjnie potrzeba ogromnej ilości danych. Są one zbierane i przetwarzane głównie w formie zapisów video, dzięki czemu ma się łatwy i szybki dostęp do potrzebnych informacji. Niezwykle istotną rolę odgrywa również, tak zwany Tracking, czyli odpowiednie „namierzanie” zawodników podczas meczu. Musi on być przeprowadzony bardzo skrupulatnie, ponieważ ma w pełni odzwierciedlać sytuację jaka wydarzyła się podczas spotkania. Istnieje bardzo dużo innych kryteriów doboru, czy też rezygnacji z programów, wszystko jednakże zależy od osoby, która z tego będzie korzystać.

Biorąc pod uwagę pierwszy aspekt należy tutaj przedstawić najpopularniejszy na Wyspach Brytyjskich program ProZone. Tacy trenerzy jak Arsene Wenger, sir Alex Ferguson czy choćby Steve McLaren notorycznie jego stosują. „Narzędzie” pozwala uzyskać bardzo dokładne dane statystyczne, z nieprawdopodobną precyzją 0,1 sekundy! Dzięki temu można śledzić zachowanie piłkarza lub grupy zawodników, ich czas reakcji oraz przeanalizować formę danego gracza. Olbrzymim udogodnieniem jest także fakt, iż można zapisać inne istotne aspekty: czas biegu, truchtania, sprintu, liczbę strzałów, ustawienie obrony, ataku, zarówno w czasie gry, jak i podczas wykonywania stałych fragmentów.
Niektórzy szkoleniowcy stosują również ten program by nauczyć adeptów futbolu jak powinni się zachowywać podczas danego spotkania. To niezwykle istotne, dzięki czemu młodzież, bez wcześniejszej gry z podstawowym składem, zna praktycznie na pamięć zagrania i akcje. Oszczędza to też sporo czas, a przy tym jest niezwykle efektywne.
Mimo swoich wielu zalet program ten ma także kilka poważnych wad. Wszystkie one zostaną omówione pod koniec artykułu, jednakże w tym miejscu warto wspomnieć o jeszcze jednej rzeczy. Każdy pasjonat futbolu może „pobawić” i przetestować ten program, wystarczy, że posiada Championship Manager 07. To właśnie w tej wersji producent (Eidos Interactive) postanowił wykorzystać wszelkie plusy tego narzędzia.
Kolejnym potentatem na rynku „futbolu elektronicznego” jest Sport Universal ze swoim projektem – Amisco System, z którego korzystają takie drużyny jak Real Madryt, Blackburn Rovers, Tottenham czy Olympique Marsylia. Francuska firma w sposób wręcz świetny zadbała o każdy szczegół, a dopracowane analizy indywidualne, jak i drużyny stoją na najwyższym poziomie. Dowodem tego może być fakt, iż w ciągu sekundy aż 25. razy rejestrowane jest położenie każdego zawodnika, sędziego i piłki. Daje to w przybliżeniu grubo ponad 4,5 miliona pozycji poszczególnej osoby w czasie spotkania! Dodając do tego możliwość stworzenia symulacji drużyny przeciwnej, zapisania ustawienia podczas stałych fragmentów gry, prześledzenie jakie były odległości między poszczególnymi graczami oraz tor lotu piłki nie istnieją żadne ograniczenia. Bardzo ciekawą rzeczą jest tzw. Tryb taktyczny, który pozwala na dokładne opisanie danego wydarzenia w grze, wraz z przedstawieniem jego konsekwencji. To również nie wszystkie zalety programu Amisco System. Jest ich mnóstwo, a ciągle pojawiają się nowe możliwości.
Na rynku istnieje także masa innych, podobnych do dwóch wyżej wymienionych programów. ToPlay Soccer firmy Orad, bazująca na trójwymiarowym obrazie dzięki zamontowaniu małych chipów (każdy waży około 20. gram) na zawodnikach, Digital Soccer (Panini Digital). W ostatnim czasie wiele na wartości zyskał również projekt firmy Computer Associates pod nazwą CleverPath Predictive Analysis Server. Teraz badania diagnostyczne, fizjologiczne, ortopedyczne czy mechaniczne są zbierane i szybko przetwarzane. Następnie otrzymuje się model zachowania, który, przy odpowiednim zastosowaniu, potrafi wykryć niebezpieczeństwo kontuzji z prawdopodobieństwem 80%. Dzięki temu można w porę zmienić tryb treningu, obciążenie danego piłkarza czy też modyfikować jego dietę.
Warto teraz zastanowić nad wadami, bo takowych też nie brakuje. Niektórzy twierdzą, iż programy takie dostarczają wiele niepotrzebnych informacji, które zajmują masę miejsca. Dodatkowo do obsługi tego narzędzia trzeba często zatrudniać inne osoby, by wszystko przebiegało w miarę sprawie (taka sytuacja ma miejsce w angielskim Boltonie Wandereres). Olbrzymim minusem jest także kwestia odpowiedniej wiedzy z zakresu piłki nożnej, a raczej zagadnień czysto praktycznych (trenerskich) oraz komputerów. Uciążliwą kwestią jest także koszt utrzymania i korzystania z takich programów. Opłata za samą instalację (wliczając w to podłączenie do kamer na stadionie) wynosi blisko 100,000 funtów, lecz należy do tego także doliczyć „wydatki” na każdą analizę meczu (cena zaczyna się od 5,000 funtów).
Nawet, gdy jakiś zespół zdecyduje się na skorzystanie z jednego z wyżej wymienionych programów, trzeba i tak wiele danych wprowadzać ręcznie. Ta syzyfowa praca jest niezwykle męcząca, a efektów może nie przynieść. Należy pamiętać również, iż analizy komputerowe to jedno, a podejmowanie decyzji podczas meczów to zupełnie inna kwestia.
Jak widać ogromne plusy takich programów jak ProZone czy Amisco System są równoważone przez wady. Z drugiej jednak strony wszystko zależy od podejścia ludzi, którzy chcieliby z tych projektów skorzystać. Niewątpliwie koszt rzędu 200,000 funtów dla federacji jakiegoś państwa to nie wiele, zważywszy, iż rezultaty mogą być poprawione kilkakrotnie.
Przedstawiając te „techniczne wspomagacze” warto również odnieść się do realiów naszej rodzimej piłki. W Polsce, na chwilę obecną, nie ma sensu wydawać pieniędzy na tego typu inwestycje dla drużyn klubowych. Osiągnięcie sukcesy w Ekstraklasie jest zdecydowanie prostsze niż na przykład w Anglii, Hiszpanii czy Francji. Nie ujmując nic poziomowi polskiej piłki, jesteśmy daleko w tyle. Nie chodzi tutaj o wyniki poszczególnych drużyn czy reprezentacji lecz o podejście. Chociaż w przypadku kadry narodowej warto ponieść takie koszty.

Żródło: myky - Centrum Piłkarskie